تصویر وکتور چیست؟ معرفی ابزاری برای طراحی حرفه‌ای ایده شما!

وکتور یا تصویر بُرداری یک نام آشنا از گذشته تا به امروز است. به‌نحوی که ممکن است در کلاس‌ها و دروس ریاضی که گذرانده‌اید با این نام آشنا شده‌باشید؛ همچنین اگر با طراحی گرافیک کامپیوتری سر و کار دارید، احتمالا نام وکتور به گوشتان خورده است. وکتور در صنعت طراحی گرافیکی، کاربردهای بسیار زیادی دارد و شما می‌توانید با آن، ایده‌هایی را که در ذهن خود دارید به‌صورت کاملا حرفه‌ای طراحی کنید. البته باید به این موضوع اشاره کرد که به‌طور کلی ارتباط با فایل‌های وکتوری برای افرادی که با فرمت‌های مختلفی از تصاویر آشنایی دارند، بسیار آسان‌تر خواهد بود.

از این‌رو، ما در پونیشا قصد داریم شما را با مفهوم و ویژگی‌های وکتور بیشتر آشنا کنیم. همچنین، برخی از کاربرد‌های مهم آن‌را بهتر بشناسیم. اگر علاقمند هستید که درباره وکتور و فایل‌هایی با این فرمت بیشتر بدانید، پیشنهاد ما به‌شما این است که حتما تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.

وکتور (Vector) چیست؟

وکتورها با توجه به کاربردهای بسیاری که دارند، جزو رایج‌ترین فرمت‌های تصویر برداری هستند که مورد استفاده قرار می‌گیرند. وکتور یک فایل لایه باز است که به‌صورت SCII به‌معنی نقطه با مختصات (X,Y) تعریف می‌شود و به‌کمک آن می‌توانید به‌راحتی هر ایده‌ای که به ذهنتان می‌رسد را طراحی و اجرا کنید. به‌طور کلی این نوع از تصاویر، به‌صورت بُرداری و ریاضیاتی تعریف می‌شوند. به‌این ترتیب که تصاویر وکتوری در قالب مجموعه‌ای از مشخصات هندسی هم‌چون نقاط، خطوط، چند ضلعی‌ها، دایره‌ها و منحنی‌ها ذخیره می‌شوند. تصاویر برداری حجم کمی دارند، اما با وجود همین حجم کم، این امکان را به‌شما می‌دهند که بتوانید اندازه این تصاویر را بدون افت کیفیت، تا مقدار بسیار زیادی تغییر دهید.

شاید دلیل اصلی این‌که وکتورها قابلیت زوم و تغییر اندازه بی‌نهایت تصاویر را در اختیار ما قرار می‌دهند، این باشد که تصاویر وکتوری مستقل از رزولوشن هستند. به‌این ترتیب، هر چقدر که ما این تصاویر را در هر رزولوشنی بزرگ و کوچک کنیم، افت کیفیت نخواهیم داشت و می‌توانیم بدون این‌که جزییاتی را از دست بدهیم از تصاویر استفاده کرده و آن‌ها را با وضوح بالا چاپ کنیم.

البته نکته مهمی که می‌بایست به آن توجه کنید این‌است که در این روش از طراحی، شما فقط امکان به‌دست آوردن سوژه اصلی تصاویر را دارید و جزییاتی هم‌چون سایه‌ها و انعکاس‌های نور را باید به‌صورت جداگانه طراحی و به تصاویر خود اضافه کنید.

فایل‌های وکتور چه ویژگی‌هایی دارند؟

همان‌طور که پیش‌تر گفته شد، وکتورها بر پایه ریاضیات و فرمول‌های آن ساخته می‌شوند. از این‌رو، دست طراحان برای طراحی تصاویر برداری باز تر خواهد بود. فایل‌هایی که از نوع وکتور هستند، چند ویژگی مهم و کاربردی دارند که در ادامه به ‌آن‌ها اشاره می‌کنیم.

1. در این نوع از فایل‌ها اصطلاحا زوم بی‌نهایت و بدون افت کیفیت را در اختیار خواهید داشت.
2. قابلیت تغییر در هر قسمت از این فایل‌ها به‌دلیل لایه باز بودن آن‌ها وجود دارد. به‌نحوی که می‌توانید به‌طور مثال فایل یک آیکون و یا لوگو را که از قبل طراحی کرده‌اید، (در بلاگ پونیشا بخوانید: آیکون چیست؟) در نرم‌افزاری مناسب برای باز کردن وکتورها اجرا کنید و به قسمت‌های مختلف آن به‌صورت جداگانه دسترسی کامل داشته‌باشید. به‌این ترتیب امکان تغییرات در فایل مورد نظر شما به‌راحتی امکان‌پذیر خواهد بود.
3. فایل‌های وکتوری امکان تبدیل به فایل‌های پیکسلی را نیز دارند.
4. امکان چاپ تصاویر وکتوری با وضوح بالا و بدون این که از کیفیت آن‌ها کاسته شود، برای شما وجود دارد.
5. تصاویری وکتوری حجم بسیار کمی دارند.

کاربرد‌های وکتور

از آن‌جایی که وکتورها فایل‌هایی لایه باز هستند، امکان طراحی بسیاری از ایده‌هایمان را به‌ما می‌دهند. می‌توان گفت که فایل‌های وکتوری نقشی بسیار مهم را در کار طراحان ایفا می‌کنند و به‌نوعی عصای دست آن‌ها هستند. وکتور کاربردهای بسیار زیادی در صنعت طراحی‌های گرافیکی دارد که ما در اینجا به چند مورد از آن‌ها اشاره خواهیم کرد.

• طراحی بنر تبلیغاتی
• طراحی لوگو
• طراحی آیکون
• طراحی کارت ویزیت
• طراحی اینفوگرافیک
• طراحی بروشور
• طراحی منو‌های رستوران
• طراحی انواع کاتالوگ
• طراحی موشن گرافیک

بهترین نرم‌افزارهای ایجاد وکتور کدامند؟

نرم‌افزارهای بسیاری هستند که امکان طراحی وکتورها و باز کردن این نوع از فایل‌ها را به‌شما می‌دهند. از بهترین نرم‌افزارهای گرافیکی که امکان ساخت وکتورها را برای شما فراهم می‌کنند، می‌توان به Adobe illustrator، Coreldraw، AutoCad، Macromedia Freehand و Inkscape اشاره کرد. این نرم‌افزار های محبوب و قدرتمند به‌شما اجازه می‌دهند تا بتوانید فایل‌های وکتوری را به‌صورت لایه باز در آن‌ها اجرا کنید و هر تغییری هم‌چون جابه‌جایی، حذف، تغییر رنگ و … را در هر قسمت از فایل خود بدون افت کیفیت انجام دهید.

شاید بتوانیم بدون اغراق نرم‌افزار ایلاستریتور را پرکاربردترین نرم‌افزار برای ترسیم تصاویر وکتوری بدانیم، چرا که اگر شما از طرفداران نرم‌افزارهای شرکت ادوبی هم‌چون فتوشاپ، پریمیر و … هستید، به‌راحتی می‌توانید کار با ایلاستریتور را یاد بگیرید و به خلق تصاویر وکتوری بپردازید. از مهم‌ترین مزیت‌های این نرم‌افزار، می‌توان به قابلیت پشتیبانی فایل‌های آن در دیگر نرم‌افزار های Adobe اشاره کرد که می‌تواند برای طراحان گرافیک و همچنین سازندگان انیمیشن و کسانی که طراحی موشن گرافیک انجام می‌دهند، بسیار کارآمد باشد.

اگر فایل وکتوری که طراحی کرده‌اید را با نرم‌افزاری هم‌چون فتوشاپ باز کنید، این نرم‌افزار در ابتدا کیفیت و اندازه را از شما می‌پرسد و سپس امکان اجرای فایل را به‌شما می‌دهد. در عین‌حال، استفاده از فتوشاپ برای زمانی مناسب است که قصد ندارید تغییرات اساسی در فایل وکتوری که طراحی کرده‌اید، بدهید.

• اگر فایل وکتور شما از نوع سند (Document) است، بهترین نرم‌افزاری که می‌توانید یک سری ویرایش‌های جزئی را با آن بر روی فایل خود اعمال کنید، Adobe Acrobat است.

فایل‌های وکتوری با چه فرمت‌هایی ذخیره می‌شوند؟

فایل‌های وکتوری دست شما را باز می‌گذارند و امکان ذخیره‌سازی با فرمت‌های مختلف را دارند. در اینجا چند نمونه از فرمت‌های ذخیره‌سازی فایل‌هایی که به‌صورت وکتور طراحی می‌شوند را به‌شما معرفی خواهیم کرد.

• AI : این فرمت به‌صورت پیش‌فرض و  لایه باز فقط در نرم‌افزار ایلاستریتور از شرکت ادوبی قابلیت اجرا دارد. همان‌طور که پیش‌تر گفته شد، فایل‌هایی که در این نرم‌افزار طراحی می‌شوند را می‌توانید در دیگر نرم‌افزارهای شرکت Adobe نیز اجرا کنید. به‌طور کلی این فرمت بیشتر در گرافیک‌های دیجیتالی هم‌چون طراحی لوگو مورد استفاده قرار می‌گیرد. اگر نمی‌دانید لوگو چیست و چه کاربردهایی دارد، سری به بلاگ پونیشا بزنید.
• CDR : این فرمت (پسوند) به‌صورت پیش‌فرض در نرم‌افزار کورل دراو (CorelDraw) قابلیت اجرا دارد. البته امکان گرفتن خروجی‌های مختلف برای تصاویر وکتوری نیز در این نرم‌افزار امکان‌پذیر است.
• SVG : از شناخته شده‌ترین فرمت‌‌های ترسیم تصاویر وکتوری SVG است که براساس XML طراحی شده‌است. به‌این ترتیب، این فرمت هم برای افراد و هم برای کامپیوتر قابل خواندن خواهد بود. همچنین به‌دلیل حجم پایین و سازگاری این فرمت با CSS، در طراحی سایت مورد استفاده قرار می‌گیرد و تصاویری بدون پس‌زمینه و همچنین بدون کاهش کیفیت ارائه می‌دهد.
• PDF : این فرمت به‌معنای فایل قابل حمل است که توسط کمپانی Adobe طراحی شده‌است. به‌این ترتیب می‌توانید تصاویر و متن‌های خود را در قالب یک فایل که امکان زوم بسیار زیاد را بدون افت کیفیت دارد، در هر جایی به‌همراه داشته‌باشید.
• EPS :این فرمت لایه باز، قابلیت اجرا در نرم‌افزار هایی هم‌چون ایلاستریتور، کورل دراو و فتوشاپ را دارد. از آنجایی که در این فرمت از کدهای پست‌اسکریپت (Postscript) استفاده شده، شما امکان باز کردن تصاویر وکتوری را با حفظ کیفیت در نرم‌افزار فتوشاپ خواهید داشت.

تفاوت تصاویر وکتوری با تصاویر رستری (Raster) در چیست؟

تصاویری با فرمت رستر از ترکیب اطلاعاتی پیکسل به پیکسل تهیه می‌شوند. داده‌های این نوع از تصاویر پیکسلی در بایت‌هایی شامل رنگ و موقعیت پیکسل قرار دارند. بهتر است قبل از این‌که بخواهیم وارد بحث تصاویری رستری شویم، با واژه پیکسل نیز کمی بیشتر آشنا شویم. پیکسل در واقع ترکیبی از دو واژه Element و Picture است و به نقاطی مربعی که در کنار هم قرار گرفته‌اند و تشکیل دهنده یک تصویر هستند گفته می‌شود.

هر نقطه دارای یک رنگ خاص است که بعد از قرارگیری آن‌ها در کنار هم، یک تصویر با کیفیت شکل می‌گیرد. پیکسل‌ها بسیار کوچک هستند و برای دیدن آن‌ها باید بزرگ نمایی شوند. برای مثال زمانی‌که تصاویر به‌دست آمده از پیکسل‌ها را به اندازه ۲ برابر بزرگ‌تر می‌کنیم، به‌همان اندازه پیکسل‌ها نیز بزرگ می‌شوند و به‌دنبال آن تعداد نقاط موجود در هر اینچ نصف خواهد شد. در این حالت به بزرگت‌ترین و اصلی‌ترین تفاوت تصاویر پیکسلی در مقایسه با تصاویر وکتوری بر می‌خوریم و آن‌هم افت کیفیت پس از بزرگ نمایی در تصاویری است که به‌صورت Raster طراحی شده‌اند.

تفاوت دیگر بین این دو نوع تصویر این‌است که، در اختیار داشتن کیفیت بهتر پس از بزرگ نمایی در تصاویر رستری باعث می‌شود حجم آن‌ها بیشتر شود و در بعضی مواقع، هم‌چون هنگام ارسال ایمیل که نیاز دارید فایل‌های شما حجم کمی داشته‌باشند با مشکل مواجه خواهید شد.

البته با وجود این‌که فایل‌های رستری با انواع فرمت تصاویر هم‌چون JPG، PNG، PSD، GIF، TIF، BMP و … قابلیت ذخیره‌سازی دارند، این امکان را خواهید داشت که با نرم‌افزار های محبوبی هم‌چون فتوشاپ و Paint آن‌ها را به‌راحتی باز کرده و به ویرایش آن‌ها بپردازید.

لازم به ذکر است که مزیت تصاویر Raster نسبت به تصاویر Vector، وجود جزییات رنگی بالاتر است که کمک می‌کند تصاویر واقعی‌تر باشند.

کلام آخر

همان‌طور که احتمالا تا به‌این‌جا متوجه شده‌اید، تصاویر وکتوری یا برداری ویژگی‌ها و کاربردهای فراوانی دارند و می‌توانند موجب سادگی و افزایش سرعت در اجرای پروژه‌های طراحی گرافیکی شما شوند. اگر که یک طراح هستید و یا قصد یادگیری و طراحی تصاویر وکتوری را دارید، باید بدانید که نحوه طراحی و ترسیم این نوع از تصاویر در زمان و هزینه شما نیز صرفه‌جویی خواهند کرد. به‌کمک این فرمت از تصاویر می‌توانید ایده‌های خود و مراجعه‌کننده‌هایتان را به‌صورت کاملا حرفه‌ای و در سریع‌ترین زمان اجرایی کنید.

از این‌رو یکی از بهترین گزینه‌ها برای پیش بردن پروژه‌های طراحی گرافیکی شما استفاده از وکتور خواهد بود، پس بهتر است همین حالا دست به‌کار شوید و مهارت خود را در کار با فایل‌های وکتوری افزایش دهید. در این مطلب سعی بر این بود که با وکتور، کاربردهای آن، فرمت‌های ذخیره سازی فایل‌های وکتوری و نرم‌افزارهایی که قابلیت طراحی و اجرای این نوع از فایل‌ها را دارند، آشنا شوید.

همچنین، اشاره‌ای جزئی به تصاویر پیکسلی و برخی از تفاوت‌های اصلی آن با تصاویر برداری را داشتیم. امیدواریم مطالب ذکر شده برای شما مفید واقع شده باشند و بتوانید ایده‌های جذاب خود را به‌صورت کاملا حرفه‌ای طراحی و ارائه کنید. همچنین می‌توانید به سایت پونیشا مراجعه کنید و با طراحان حرفه‌ای و مجرب ما در این زمینه که به‌صورت فریلنسری فعالیت دارند در ارتباط باشید و پروژه‌های طراحی خود را به آن‌ها بسپارید.

سوالات متداول