جاوا اسکریپت (Javascript) چیست و چه کاربردی دارد؟

اگر بارها کلمه جاوا اسکریپت (JavaScript) به گوشتان خورده است، اما نمی‌دانید به چه معناست، با ادامه این مقاله همراه ما باشید. ما در این مقاله به این سوال‌ها پاسخ خواهیم داد که جاوا اسکریپت چیست؟ چه کاربردهایی دارد؟ چگونه کار می‌کند و چه مزایا و معایبی دارد؟ همچنین به‌طور کلی، مفاهیمی مثل فریمورک و کتابخانه را بررسی کرده و در آخر، خواهیم گفت که تفاوت جاوا با جاوا اسکریپت چیست و هر کدام چه کاربردی دارد.

برنامه نویسی به چه معناست و ارتباط آن با جاوا اسکریپت چیست؟

قبل از این که بخواهیم به این سوال پاسخ دهیم که جاوا اسکریپت چیست، ابتدا به شما توضیح می‌دهیم که اصولا برنامه نویسی چیست و چه معنایی دارد؟

برای برقراری ارتباط بین انسان‌ها و ماشین‌ها از برنامه‌نویسی استفاده می‌شود. در واقع برنامه‌نویسی زبان مشترک بین انسان و ماشین است و انسان برای تعامل با ماشین باید از زبان‌های برنامه‌نویسی استفاده کند. جاوا اسکریپت هم یک زبان برنامه‌نویسی‌ است که می‌خواهیم در این مقاله به آن بپردازیم. پس اگر دنبال استخدام برنامه نویس هستید، این مطلب به شما کمک خواهد کرد.

جاوا اسکریپت چیست؟

جاوا اسکریپت یک زبان مبتنی بر شی، داینامیک و مفسری‌ است و برای برنامه‌نویسی سمت سرور و سمت کاربر از آن استفاده می‌شود. اگر بخواهیم به زبان ساده توضیح دهیم که JavaScript چیست، باید بگوییم که یک زبان برنامه‌نویسی تحت وب است که می‌تواند کدهای HTML و CSS را تغییر دهد.

اما HTML و CSS چیست؟ استفاده از زبان‌های HTML و CSS می‌توان صفحات ایستایی طراحی کرد که هیچ‌گونه پویایی در آن‌ها وجود ندارد. در واقع در یک صفحه وب، به کمک تگ‌های HTML متن‌ها، تصاویر و به‌طور کلی بدنه اصلی سایت ساخته می‌شود و با CSS به چیدمان، رنگ‌ها و زیبایی سایت پرداخته می‌شود؛ اما برای تحرک‌دادن به سایت، اضافه کردن انیمیشن و ایجاد افکت‌ها روی عناصر، پای جاوا اسکریپت به میان می‌آید.

اگر بخواهیم یک سایت را به بدن انسان تشبیه کنیم، اسکلت و استخوان‌بندی آن انسان را می‌توان با تگ‌های HTML درست کرد؛ همچنین برای داشتن ظاهری زیبا باید به سراغ زبان CSS رفت و از زبان جاوا اسکریپت برای عضلات و حرکت‌های این انسان استفاده می‌شود؛ منوهای کشویی، گالری تصاویر و… را می‌توان با این زبان درست کرد.

این زبان در دنیای برنامه‌نویسی کاربردهای زیادی دارد. برای مثال به غیر از پویاکردن سایت، شما می‌توانید از آن برای ساخت برنامه‌های موبایل، دسکتاپ و حتی توسعه بازی‌های تحت مرورگر هم استفاده کنید.

جاوا اسکریپت یکی از معروف‌ترین زبان‌های برنامه‌نویسی در دنیاست. با یادگیری جاوا اسکریپت هم می‌توان در سمت فرانت‌اند (Front End)  و هم در سمت بک‌اند (Backend) کار کرد؛ یعنی هم می‌توان ظاهر سایت و اپلیکیشن را طراحی کرد و هم سمت سرور آن را نوشت. اگر نمی‌دانید فرانت اند و بک اند چیست، در بخش‌های انتهایی مقاله بیشتر درباره آن‌ها توضیح داده‌ایم؛

ویژگی های جاوا اسکریپت به طور کلی

• یک زبان برنامه‌نویسی‌ است که بیشتر سمت کلاینت از آن استفاده می‌شود. در واقع شروع کار زبان جاوا اسکریپت در سمت کاربر بود؛ اما به‌مرور، از آن در سمت سرور هم استفاده شد.
• یک زبان داینامیک است که می‌توانید به کمک آن، صفحاتی پویا درست کنید.
• اگر می‌خواهید وب‌سایتتان خیلی کاربرپسند باشد، باید از جاوا اسکریپت استفاده کنید.
• این زبان، به غیر از پویاکردن سایت، کاربردهای دیگری هم دارد.

کاربرد جاوا اسکریپت چیست؟

تا این قسمت از مقاله به‌طور کلی با این زبان آشنا شده‌اید و احتمالا می‌توانید بگویید که جاوا اسکریپت چیست؛ اما در این بخش می‌خواهیم شما را با برخی از کاربردهای این زبان بیشتر آشنا کنیم.

شما با استفاده از جاوا اسکریپت، علاوه‌بر این که می‌توانید صفحه HTML CSS نوشته‌شده را تعاملی‌تر کنید، می‌توانید وب‌اپلیکیشن، اپلیکیشن‌های اندروید، آی او اس و… را نیز با آن طراحی کنید. برخی از کاربردهای دیگر جاوااسکریپت به شرح زیر است:

• ساخت انیمیشن
•  ساخت اسلایدشو (Slideshow)
• اعتبارسنجی فرم‌های پرشده توسط کاربران
• دست‌بردن در کدهای HTML و تغییر آن‌ها (برای مثال حذف یک tag یا اضافه‌کردن آن)
• عوض‌کردن کدهای CSS صفحه
• نشان‌دادن پیام‌های خطا یا موفقیت به کاربر
• تشخیص IP، مرورگر و سیستم عامل کاربر
• انجام عملیات سخت ریاضی

مرورگرهای مختلف از چه موتورهایی برای اجرای کدهای جاوا اسکریپت استفاده می‌کنند؟

جاوااسکریپت به‌صورت ذاتی طراحی شده بود که در مرورگرها اجرا شود. هر مرورگر یک جاوااسکریپت‌انجین (JavaScript Engine) دارد که کدهای جاوا اسکریپت را اجرا می‌کند؛ یعنی موتورهای جاوا اسکریپت در مرورگرهای مختلف متفاوت است. منظور از اجرا شدن، تبدیل کدها به زبان ماشین است.

برخی از موتورهای مختلف برای جاوااسکریپت در مرورگرها عبارتند از:

• موتور V8: مرورگرهای کروم و اپرا
• موتور SpiderMonkey: فایرفاکس
• موتورهای Trident و Chakra: ورژن‌های مختلف اینترنت اکسپلورر
• موتور ChakraCore: مرورگر Edge
• موتورهای Nitro و SquirrelFish: مرورگر سافاری

چند نمونه از مزایا و قابلیت های جاوا اسکریپت

زبان جاوا اسکریپت به دلیل فریم‌ورک‌ها و کتابخانه‌های زیادی که دارد،  یکی از بهترین زبان‌های برنامه‌نویسی‌ است. اگر می‌خواهید بدانید سایر نقاط قوت جاوا اسکریپت چیست، به لیست زیر نگاهی بیندازید:

• برای اجرا و ترجمه نیازی به کامپایلر (compiler) ندارد
• می‌توان گفت نسبت به بقیه زبان‌ها یادگیری آن زیاد سخت نیست
• کتابخانه‌ها و فریم‌ورک‌های زیادی دارد که کار با آن را راحت‌تر می‌کنند

یکی از دلایل محبوبیت جاوااسکریپت وجود کتابخانه‌ها، فریم‌ورک‌ها و ابزارهایی است که با استفاده از جاوااسکریپت نوشته شده‌اند و به شما کمک می‌کنند که کارهای خیلی متفاوتی را انجام دهید تا جاوااسکریپت فقط یک زبان برنامه‌نویسی سمت کلاینت نباشد.

برای مثال با یادگیری نود جی اس (Node.js) می‌توانید در سمت سرور برنامه‌نویسی کنید و با یادگیری فریمورک‌ انگولار (Angular) یا ری‌اکت (React) می‌توانید در سمت کاربر کار برنامه‌نویسی را انجام دهید. همچنین با استفاده از ری اکت نیتیو (React Native) می‌توانید با جاوااسکریپت، اپلیکیشن‌های موبایلی بنویسید.

چند مورد از معایب زبان جاوا اسکریپت

برخی از معایب این زبان عبارتند از:

• خطایابی و دیباگ کردن کدها دشوار است
• قابلیت اجرا در مرورگرهای قدیمی را ندارد
• قابل نمایش بودن کدها، امنیت آن را کاهش می‌دهد (البته با انجام برخی از کارها می‌توان این امنیت را تامین کرد)

تفاوت جاوا با جاوا اسکریپت چیست؟

ممکن است این‌طور تصور کنید که جاوا مخفف‌شده‌ی جاوااسکریپت است یا به دلیل تشابه اسمی این دو زبان، گمان کنید که آن‌ها به هم مرتبط هستند؛ اما باید بدانید که این دو زبان ارتباطی با هم ندارند. با ادامه مقاله همراه باشید تا به شما بگوییم که تفاوت جاوا با JavaScript چیست؟

• از جاوا بیشتر برای برنامه‌های ویندوز و موبایل استفاده می‌کنند؛ اما جاوااسکریپت بیشتر برای وب کاربرد دارد و بیشتر در مرورگر اجرا می‌شود.
• برای برنامه‌های قوی که نیاز به به پردازش بالا دارند، باید بیشتر از جاوا استفاده کرد؛ اما برای برنامه‌هایی که نیاز به پردازش ندارند و به سرعت نیازمند هستند، می‌توان از جاوااسکریپت بهره برد.
• جاوااسکریپت برای نوشتن کدها و برنامه‌های کاربردی و زیبا در سمت وب استفاده می‌شود؛ اما جاوا برای نوشتن برنامه‌های قوی و حرفه‌ای در سمت ویندوز و تلفن‌های هوشمند، کاربرد فوق‌العاده‌ای دارد.

هم با جاوا و هم با جاوااسکریپت می‌توان بک‌اند را انجام داد. همچنین هر دوی این زبان‌ها جزو محبوب‌ترین زبان‌های برنامه‌نویسی در دنیا هستند؛ اما باید بدانید که هر زبان به‌صورت تخصصی در چه حوزه‌ای کار می‌کند. در هر حال بهتر است این مقایسه‌ها اصلا وجود نداشته باشند. هر زبانی برای یک کار بخصوصی ایجاد شده است و نمی‌توان گفت کدام زبان از دیگری بهتر است. هر کدام در حیطه کاری خود می‌توانند مفید باشند.

بنابراین جاوا و جاوااسکریپت فقط با هم شباهت اسمی دارند و هر کدام کار متفاوتی را انجام می‌دهند.

بهترین فریم ورک های جاوا اسکریپت

در این قسمت شما را با برخی از فریم‌ورک‌های جاوااسکریپت آشنا می‌کنیم. اما قبل از آن پیشنهاد می‌کنیم بخوانید فریمورک چیست.

 فریم‌ورک Angular.Js

Angular.Js یکی از فریم‌ورک‌های جاوااسکریپت است که توسط شرکت گوگل توسعه و ارائه شد. چند سال بعد، نسخه دیگری از انگولار که Angular 2 بود منتشر شد. این نسخه تفاوت‌های زیادی با انگولارجی‌اس داشت. از آن زمان تاکنون، نسخه‌های بیشتری از این فریم‌ورک ارائه شده است. شما با استفاده از این فریم‌ورک می‌توانید فرانت‌اند را بنویسید.

اگر به دنبال شخصی هستید که قادر به انجام پروژه انگولار باشد، می‌توانید از پونیشا کمک بگیرید.

فریم‌ورک Vue.Js

فریم‌ورک Vue.Js یک فریم‌ورک محبوب، کم‌حجم، پراستفاده و آسان است. این فریم‌ورک در سال ۲۰۱۴ ارائه شد و در مقایسه با انگولار حجم خیلی کمتری دارد.

حجم پایین آن در سرعت لود سایت شما تاثیرگذار است؛ همچنین در حجم کل پروژه شما موثر خواهد بود و در سئوی سایت شما هم نتایج مثبتی بر جای می‌گذارد.

برای انجام پروژه Vue.JS می‌توانید در سایت پونیشا با متخصصین این حوزه در ارتباط باشید.

فریم‌ورک  React Native

ری‌اکت‌نیتیو در سال ۲۰۱۵ ارائه شد. از این فریم‌ورک برای طراحی اپلیکیشن‌های موبایل استفاده می‌شود. یکی از بهترین ویژگی‌هایی که این فریم‌ورک در اختیار شما قرار می‌دهد، این است که می‌توانید با یک کد یکسان، خروجی‌های متفاوتی را برای پلتفرم‌های اندروید و IOS به‌صورت نیتیو داشته باشید.

 یکی از کارهایی که می‌توانید در پونیشا انجام دهید، استخدام فرد متخصصی ا‌ست که بتوانید انجام پروژه ری اکت نیتیو خود را به او بسپارید.

کتابخانه React

ری‌اکت از لحاظ تکنیکی یک کتابخانه است؛ اما از لحاظ عملکرد مثل یک فریم‌ورک عمل می‌کند؛ بنابراین برخی آن را یک کتابخانه و برخی یک فریم‌ورک می‌دانند.

کتابخانه ری‌اکت در سال ۲۰۱۳ توسط شرکت فیسبوک توسعه و ارائه شد. ری‌اکت می‌تواند با فریم‌ورک‌هایی مثل انگولار  رقابت کند و محبوبیت زیادی دارد. این کتابخانه برای توسعه وب‌اپلیکیشن‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

شما برای انجام پروژه ری اکت نیز می‌توانید با متخصصین پونیشا در ارتباط باشید.

فریم‌ورک Ember

یکی دیگر از فریم‌ورک‌های جاوااسکریپت Ember است که در سال ۲۰۱۱  منتشر شد. این فریم‌ورک در اصل به‌عنوان یک فریم‌ورک تحت وب شناخته می‌شود؛ اما امکان ساخت برنامه‌های تحت دسکتاپ و موبایل نیز توسط آن وجود دارد.

جی کوئری در جاوا اسکریپت چیست؟

یکی از لغاتی که خیلی در کنار جاوااسکریپت به کار برده می‌شود، جی کوئری‌ است؛ اما جی کوئری چیست؟ جی کوئری مجموعه‌ای از کدهاست که با استفاده از زبان جاوااسکریپت نوشته شده است و به آن کتابخانه می‌گویند. در واقع جی کوئری کتابخانه‌ای برای جاوااسکریپت است و نوشتن کدهای جاوااسکریپت را برای شما ساده‌تر می‌کند. اگر قصد انجام پروژه جی کوئری را دارید، فریلنسرهای فعال در پونیشا می‌توانند به شما کمک کنند.

ارتباط بک اند با جاوا اسکریپت چیست؟

برنامه‌نویسی وب به دو قسمت فرانت‌اند و بک‌اند تقسیم می‌شود. اگر بخواهیم بگویی فرانت اند چیست، باید بگوییم که بخشی از وبسایت است که کاربر می‌تواند آن را مشاهده کند. کدهای فرانت‌اند سمت کاربر و کدهای بک‌اند سمت سرور هستند که به غیر از برنامه‌نویس، هیچ کس نمی‌تواند آن‌ها را ببیند.

همان‌طور که گفتیم، فرانت‌اند را کاربر می‌بیند؛ اما بک‌اند را اگرچه که نمی‌بیند، ولی تاثیراتش را روی فرانت‌اند حس می‌کند. برای مثال اگر یک صحنه تئاتر را در نظر بگیرید، تماشاگران همان کاربران هستند، بازیگران فرانت‌اند هستند و عوامل پشت صحنه مثل کارگردان و… بک اند هستند. این عوامل پشت صحنه را کسی نمی‌بیند اما تاثیرشان روی کار بازیگران حس می‌شود.

تا قبل از سال ۲۰۰۹ کدهای جاوااسکریپت فقط به مرورگر  محدود بود. یک برنامه‌نویس به نام برایان دال بعد از آن که کروم، جاوااسکریپت‌انجین خود را اپن‌سورس (Open Source) کرد، از این فرصت بهره برد و جاواسکریپت انجین کروم را که همان v8 است در برنامه  C++قرار داد و اسم برنامه را نود (Node) گذاشت. حالا با این برنامه می‌توان کدها را خارج از مرورگر اجرا کرد؛ یعنی کدهای جاوااسکریپت را به جای این که به مرورگر بدهید، به نود خواهید داد. به لطف این موضوع است که می‌توان سمت سرور را هم اجرا کرد. یعنی بک‌اند را با جاوااسکریپت نوشت.

پس کدهای جاوااسکریپت یا در مرورگر یا در نود می‌توانند اجرا شوند. مرورگر و نود یک محیط ران‌تایم (runtime) در اختیار شما قرار می‌دهند تا کدهای جاوااسکریپت را اجرا کنید. محیط ران‌تایم یعنی این که شما به آن کد می‌دهید و آن اجرا می‌کند.

جمع بندی

در این مقاله سعی کردیم به شما توضیح دهیم که جاوا اسکریپت (JavaScript) چیست، چه کاربردهایی دارد، چه مزایا و چه معایبی دارد، تفاوت آن با جاوا چیست و در نهایت هم شما را با برخی از مفاهیم مرتبط با این مبحث آشنا کردیم.

یکی از کارهایی که می‌توانید در سایت پونیشا انجام دهید، سفارش پروژه جاوا اسکریپت و به‌طور کلی سفارش پروژه برنامه نویسی‌ است. اگر به یک متخصص در این حوزه نیازمندید، از متخصصین پونیشا می‌توانید کمک بگیرید.