جوملا (Joomla) چیست و چه کابردهایی دارد؟

اگر به طراحی سایت علاقه دارید یا به دنبال فریلنسر مناسبی جهت همکاری در راه‌اندازی سایت خود هستید، احتمالا باید نام جوملا (Joomla) را شنیده باشید. برای راه‌اندازی یک سایت، پس از خرید یک هاست و دامنه، شما به سیستم مدیریت محتوای سایت نیاز دارید که در این میان، جوملا یکی از گزینه‌های پیش روی شماست. در این مقاله با پونیشا همراه باشید تا با این سیستم مدیریت محتوای محبوب آشنایی بیشتری پیدا کنید و از مزایا و معایب استفاده از آن مطلع شوید. در طول این مقاله به بررسی امکانات جوملا و مقایسه آن با سایر رقبا پرداخته شده است؛ بنابراین پیشنهاد می‌شود چند دقیقه از زمان خود را به مطالعه این مطلب اختصاص دهید.

سیستم مدیریت محتوا چیست؟

 برای آشنایی بیشتر با جوملا و کاربردهای آن، باید در ابتدا بدانید که سیستم مدیریت محتوا چیست؟ سیستم‌های مدیریت محتوا (Content Management System) که به صورت اختصاری  «CMS»نامیده می‌شوند، انواعی از نرم‌افزارهای تحت وب هستند که سیستمی برای ثبت، نظارت، به‌روزرسانی، نشر و بازیابی محتوا ایجاد می‌کنند. این سیستم‌ها برای انواع محتوا از جمله متن، تصویر، ویدیو، صوت و سایر فایل‌ها و فرمت‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. علت اصلی محبوبیت این سیستم‌ها، وجود امکانات پیش‌فرض است که نیاز به دانش کدنویسی را به حداقل میزان ممکن می‌رساند. وردپرس، جوملا و دروپال، از پرکاربردترین انواع سیستم‌های مدیریت محتوای متن باز هستند.

سیستم مدیریت محتوای جوملا چیست؟

جوملا یکی از بهترین و پرکاربردترین نرم‌افزارهای مدیریت محتوای متن باز برای طراحی سایت است که در سال ۲۰۰۵ در دسترس عموم قرار گرفت. جوملا از زمان معرفی تاکنون، همواره جایگاه خود را در بین فهرست پراستفاده‌ترین سیستم‌های مدیریت محتوا حفظ کرده است و در حال حاضر، دومین CMS مورد استفاده در بین تمامی سایت‌های موجود در جهان است. در جوملا از PHP به عنوان زبان برنامه‌‌نویسی استفاده می‌شود و بانک اطلاعاتی مورد استفاده آن، MySQL است. با نصب اسکریپت جوملا روی هاست، می‌توانید سایت خود را راه‌اندازی کنید.

پیش‌‌نیازهای استفاده از جوملا

قبل از طراحی سایت با جوملا، به موارد زیر نیاز خواهید داشت:

1. تهیه دامنه مناسب
2. خرید هاست سازگار با جوملا
3. انتخاب قالب مناسب برای جوملا
4. استفاده از ماژول‌ها به منظور شخصی‌سازی قالب‌ها
5. پشتیبانی و توسعه سایت

جوملا برای چه سایت هایی کاربرد دارد؟

از جوملا می‌توان برای طراحی انواع مختلفی از سایت‌ها استفاده کرد. از جمله:

• وب‌سایت‌های فروشگاهی
• وب‌سایت‌های آموزشی
• وب‌سایت‌های خدماتی
• وب‌سایت‌ها و پورتال‌های خبری
• اکسترانت‌ها Extranet)) و اینترانت‌های (Intranet) شرکتی
• پورتال‌های مبتنی بر کامیونیتی‌ها (Community)
• بستری برای نگهداری اسناد
• سامانه ارگان‌های دولتی
• صفحات شخصی
• تجارت الکترونیک
• رزرواسیون آنلاین
• و …

معروف‌ترین سایت‌های ساخته شده با جوملا

جوملا در طراحی بسیاری از معروف ترین سایت‌های دنیا به کار رفته است که تعدادی از آن‌ها را نام برده‌ایم که احتمالا نام آن‌ها برایتان آشنا است:

• Harvard University
• Lipton tea
• IKEA
• LINUX
• Holiday Inn
• The Hill
• IT Wire
• Guggenheim
• The Fashion SPOT

قالب جوملا چیست؟

قالب‌ مجموعه‌ای از فایل‌ها است که به شما امکان ایجاد ظاهری مطابق با سلیقه و اهدافی که دارید، می‌دهد. قالب‌ها بر عملکرد کلی سایت هم اثر می‌گذارند و می‌توانند ساختارهایی مختلف برای اهداف متعددی مانند سایت‌های فروشگاهی، پزشکی، گردشگری و… ایجاد کنند. جوملا تعداد بسیار زیادی قالب رایگان در اختیار شما می‌گذارد که با استفاده از آن‌ها، قادر خواهید بود تا ظاهر و چارچوب دلخواهی برای سایت خود ایجاد کنید. پس از نصب جوملا، علاوه بر قالب‌های رایگان آن، خودتان هم می‌توانید قالب‌های متنوع دیگری برای استفاده در آن خریداری کنید تا ظاهری متفاوت با سایت‌های دیگر داشته باشید.

عناصر قالب‌های جوملا

قالب‌های جوملا شامل عناصری است که این عناصر عبارتند از:

Layout

این عنصر شامل کامپوننت‌، ماژول‌ و پلاگین است. کامپوننت به افزونه‌هایی از جوملا گفته می‌شود که عملکردی همانند نرم‌افزارهای مجزا دارند. ماژول‌ها در کنار کامپوننت اصلی هر صفحه قرار می‌گیرند و ساختارهای جانبی را ایجاد می‌کنند. شما می‌توانید ماژول‌هایی برای نمایش تاریخ، ساعت، وضعیت آب‌وهوا، تعداد بازدیدها و … به صفحات سایت خود اضافه کنید.

Color Scheme

این عنصر در مشخص کردن رنگ زمینه، رنگ لینک‌ها و رنگ متون سایت مورد استفاده قرار می‌گیرد.

Images and Effects

با استفاده از این عنصر، نحوه به نمایش در آمدن محتوای تصویری و جلوه‌های ویژه قابل تنظیم است.

Fonts

اگر بدانید برنامه ‌نویسی چیست، حتما با زبان CSS هم آشنایی دارید. به کمک این عنصر و با استفاده از CSS، می‌توانید فونت یکسانی برای تمامی بخش‌های وب‌سایت ایجاد کنید.

Browser Specific Solution

این عنصر از قالب به سایت می‌تواند نحوه نمایش سایت در مرورگرهای مختلف را تنظیم کند تا در نسخه‌های مختلف، هیچ‌گونه ناسازگاری ایجاد نشود.

مقایسه جوملا با وردپرس و دروپال

در میان سیستم‌های مدیریت محتوای متن باز، وردپرس، جوملا و دروپال بیشترین محبوبیت را دارند و جوملا پس از وردپرس، محبوب‌ترین سیستم مدیریت محتوا در دنیاست؛ اما وردپرس چیست و چه برتری‌ها یا کاستی‌هایی نسبت به جوملا دارد؟ دروپال در مقایسه با جوملا چه مزایا و معایبی دارد؟ هر سه این CMSها به صورت رایگان در اختیار عموم قرار دارند و ضمن داشتن ویژگی‌های منحصر‌به‌فرد، شباهت‌های زیادی هم با یکدیگر دارند.

نقاط مشترک بین جوملا، وردپرس و دروپال

• هر سه رایگان و متن باز هستند
• زبان استفاده شده در هر سه آن‌ها PHP است
• هر سه از امنیت بالایی برخوردار هستند
• همه آن‎ها پشتیبانی مناسبی از زبان فارسی دارند
• هر سه آن‌ها از MySQL به عنوان منبع اطلاعاتی خود استفاده می‌کنند
• در هر کدام از این سه مورد، امکان ترجمه به زبان فارسی وجود دارد
• هر یک از این CMSها، دارای قالب‌ها و افزونه‌های متنوع و رایگان هستند
• بهینه سازی سئوی سایت از طریق به کار بردن افزونه‌های مناسب، در هر سه مورد میسر است

تفاوت های جوملا، وردپرس و دروپال

علاوه بر مشابهت‌های عملکردی، این سه سیستم مدیریت محتوا، تفاوت‌هایی هم با هم دارند که در نهایت، می‌توانید از بین آن‌ها، مناسب‌ترین گزینه را بر اساس نیاز و سلیقه خود انتخاب کنید.

سهولت در استفاده

فرایند نصب وردپرس سریع و آسان است و معمولا در زمان کمی نصب می‌شود. در مقابل، نصب جوملا و دروپال نیاز به زمان بیشتری دارد. به طور کلی، کار با وردپرس نسبت به دو مورد دیگر برای کاربران مبتدی راحت‌تر است و با سرعت بیشتری می‌توانند پروژه خود را پیش ببرند. یادگیری دروپال نسبت به جوملا و وردپرس سخت‌تر است و پیچیدگی‌های بیشتری نسبت به آن‌ها دارد. جوملا از نظر پیچیدگی عملکرد بین وردپرس و دروپال قرار می‌گیرد؛ به همین خاطر، اگر وردپرس فاقد امکانات مورد نظر شماست و کار با دروپال هم برای‌تان پیچیده است، جوملا می‌تواند مناسب‌ترین CMS برای پروژه شما باشد.

قالب ها و افزودنی ها

وردپرس به کاربران امکان دسترسی به قالب‌های بسیار زیادی را می‌دهد و به علت وجود جامعه کاربران بزرگ‌تر، تعداد بسیار زیادی از پوسته‌ها و افزونه‌ها برای وردپرس وجود دارد. جوملا هم همچون وردپرس، قالب‌های زیادی دارد و ماژول‌های آن متنوع و کاربردی هستند؛ با این حال، تعداد آن‌ها نسبت به وردپرس کمتر است. در جوملا به صورت پیش‌فرض، امکان جستجوی قالب و نصب قالب از پنل مدیریت تعریف نشده است؛ اما با استفاده از افزونه‌ها، این امر میسر می‌شود. دروپال هم در این بخش ضعیف‌تر از دو مورد دیگر است و کاربر برای یافتن قالب مورد نظر خود، باید سایت را ترک کند.

پشتیبانی

جوملا و وردپرس هر دو جامعه بزرگی از کاربران را دارند؛ به همین خاطر، می‌توان سوالات و مشکلات پیش آمده را با سایر کاربران در میان گذاشت و از آن‌ها راهنمایی گرفت. دروپال هم کاربران فعالی دارد که می‌توانید در صورت بروز مسئله، موضوع را برای آن‌ها مطرح کنید. با این حال، اگر نیاز به کمک تخصصی داشته باشید، وردپرس گزینه مقرون‌به‌صرفه‌تری است.

استفاده از جوملا چه مزایایی دارد؟

برخی از مهم‌ترین مزایای طراحی سایت با جوملا عبارتند از:

رایگان با متن باز

کاهش هزینه‌ها همواره از دغدغه‌های اساسی طراح و کارفرما است و از آن جا که جوملا یک سیستم مدیریت محتوای متن باز است، می‌تواند یکی از گزینه‌های اصلی برای انجام پروژه شما باشد.

پشتیبانی مناسب از زبان فارسی

از ابتدا این سیستم مدیریت محتوا با هدف استفاده در مقیاس جهانی طراحی شد و به همین خاطر، توسعه به زبان‌های مختلف از اهداف اصلی این پروژه بوده است. جوملا یک CMS چندزبانه است و از بیش از ۷۰ زبان از جمله زبان فارسی، پشتیبانی می‌کند؛ بنابراین در راست‌چین کردن مطالب مشکلی وجود نخواهد داشت.

وجود قالب های متنوع

جوملا هم مانند وردپرس، تعداد زیادی قالب آماده و رایگان در اختیار کاربران خود می‌گذارد. استفاده از این قالب‌ها، باعث صرفه‌جویی حداکثری در زمان می‌شود و طراح می‌تواند روی سایر بخش‌های پروژه خود تمرکز کند.

امکان استفاده از کامپوننت‌ها و ماژول‌های مختلف

وجود بیش از ۶ هزار افزونه متنوع، جوملا را به یکی از جذاب‌ترین سیستم‌های مدیریت محتوا تبدیل کرده است. با استفاده از این امکانات، می‌توانید قابلیت‌های متعددی به سایت خود اضافه کنید و ظاهری جذاب و کاربردی خلق کنید.

به‌روزرسانی منظم

توسعه‌دهنده‌های جوملا برای آپدیت منظم و دوره‌ای آن، اهمیت زیادی قائل هستند و به همین خاطر، به صورت مداوم امکانات جذاب و کاربردی به این سیستم مدیریت محتوای دوست‌داشتنی افزوده می‌شود. در بیشتر آپدیت‌ها، سطح امنیت جوملا از قبل بهتر می‌شود؛ بنابراین به‌روزرسانی آن را فراموش نکنید. 

امکان ساخت سایت‌های فروشگاهی

به صورت پیش‌فرض این قابلیت در جوملا وجود ندارد؛ با این حال به علت وجود ماژول‌های متنوع، شما می‌توانید به راحتی از آن در طراحی سایت فروشگاهی خود بهره بگیرید. در ادامه، می‌توانید با استفاده از افزونه‌ها، امکانات مختلفی را به سایت خود اضافه کنید، بازاریابی قوی‌تری داشته باشید و فروش خود را بالا ببرید.

اجتماع فعال

جوملا به عنوان یکی از پراستفاده‌ترین سیستم‌های مدیریت محتوا، اجتماع بزرگی از کاربران را دارد. به علت بالا بودن تعداد کاربران، شما می‌توانید از طریق فروم‌ها و انجمن‌های مختلف، از افراد زیادی توصیه و راهنمایی بخواهید و از ترفند‌های آموزشی مختلف استفاده کنید.

استفاده از جوملا چه معایبی دارد؟

در کنار تمامی مزایا، استفاده از جوملا می‌تواند معایبی هم داشته باشد که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم:

رابط کاربری پیچیده

کار با جوملا برای افراد مبتدی، نسبت به وردپرس دشوارتر است و نیاز به دانش و آشنایی بیشتری با اصول برنامه‌نویسی دارد.

عدم وجود پشتیبانی تخصصی

جوملا کاربران زیادی دارد؛ با این حال، پشتیبانی تخصصی برای آن کمتر است و معمولا تنها شامل زمان‌هایی می‌شود که یک قالب یا ماژول را خریداری کرده باشید.

ضعف در سئو

جوملا از نظر بهینه‌سازی موتورهای جستجو و سئو، نسبت به وردپرس عملکرد ضعیف‌تری دارد. شاید بتوان گفت جوملا به صورت پیش‌فرض سئو فرندلی (Seo Friendly) نیست؛ با این حال به کمک افزونه‌ها، می‌توان سئوی سایت طراحی شده با آن را تا حد زیادی بهبود بخشید.

دشوار بودن شخصی‌سازی

استفاده از سیستم مدیریت محتوای جوملا برای کسب‌وکارهای کوچک و سایت‌های ساده بسیار مناسب است؛ اما در سایت‌های بزرگ‌تر که در آن‌ها نیاز به شخصی‌سازی بیشتری وجود دارد، ممکن است با مشکلاتی مواجه شوید.

سخن پایانی

جوملا یکی از بهترین سیستم‌های مدیریت محتوای متن باز است و رقیبی جدی برای وردپرس به شمار می‌رود. کار با جوملا به اندازه دروپال پیچیده نیست؛ اما نسبت به وردپرس دشوارتر است و قابلیت سفارشی‌سازی پایین‌تری دارد. جوملا یک سیستم انعطاف‌پذیر است که مزایای استفاده از آن بسیار بیشتر از معایب آن است؛ با این حال، کار با این CMS ممکن است برای افراد مبتدی کمی دشوار باشد. در نهایت این که کدام سیستم مدیریت محتوا بهترین عملکرد را دارد، یک سوال با پاسخ واحد نیست؛ بلکه شرایط پروژه و اهداف مورد نظر مشخص می‌کنند که گزینه برتر کدام مورد است.