این ماجرا در دهه‌ی هفتاد رخ داد، در زمستان، روز پس از جشن سن نیکلاس.

در دهکده جشنی برپا بود و واسیلی آندریویچ برِخونوف، بازرگان صنف دوم و بزرگ‌تر کلیسا، ناچار بود در مراسم کلیسا حاضر شود و همچنین خویشاوندان و دوستانش را در خانه‌اش پذیرایی کند. اما همین که آخرین مهمانان خانه را ترک کردند، بی‌درنگ آماده‌ی رفتن شد تا به دیدار مالک یکی از املاک مجاور برود و درباره‌ی جنگلی که مدت‌ها بر سر آن چانه می‌زد، گفتگو کند. عجله داشت، مبادا خریدارانی از شهر زودتر از او دست به کار شوند و معامله‌ی پرسودی را از چنگش درآورند.

مالک جوان، قیمت جنگل را ده هزار روبل تعیین کرده بود، تنها به این دلیل که واسیلی آندریویچ هفت هزار پیشنهاد داده بود. اما هفت هزار تنها یک‌سوم ارزش واقعی جنگل بود. واسیلی آندریویچ شاید می‌توانست قیمت را تا حد دلخواه خود پایین بیاورد، چرا که این جنگل در محدوده‌ی او بود و میان او و سایر معامله‌گران روستا توافقی قدیمی برقرار بود که هیچ‌کس نباید در محدوده‌ی دیگری قیمت را بالا ببرد. اما او تازه خبردار شده بود که چند بازرگان چوب از شهر قصد دارند برای خرید جنگل گوریاچکین قیمت پیشنهاد دهند. پس تصمیم گرفت بی‌درنگ راهی شود و کار را یک‌سره کند.

به‌محض آنکه پذیرایی پایان یافت، از صندوق آهنی خود هفتصد روبل برداشت و به آن دو هزار و سیصد روبل از پول کلیسا را که نزد او بود افزود تا مبلغ را به سه هزار برساند. اسکناس‌ها را با دقت شمرد، آن‌ها را در جیب بغلی گذاشت و شتابان آماده‌ی حرکت شد.

در آن روز، تنها کارگری که نزد واسیلی آندریویچ مست نبود، نیکیتا بود. پس او را فرستاد تا اسب را مهار کند. نیکیتا، با آنکه مردی دائم‌الخمر بود، آن روز مست نبود، چرا که از آخرین روز پیش از ایام روزه، وقتی که کتش و چکمه‌های چرمی‌اش را برای خرید شراب فروخت، سوگند خورده بود که دیگر لب به شراب نزند و این عهد را دو ماه بود که نگاه داشته بود، با آنکه در دو روز نخست جشن، همه جا عرق سرو شده بود و وسوسه‌ی نوشیدن در کمینش بود.

نیکیتا، دهقانی بود حدود پنجاه‌ساله، از دهکده‌ای نزدیک. در میان روستاییان از او با عنوان «مدیر» یاد نمی‌کردند، یعنی او مردی نبود که تدبیر امور خانه را در دست داشته باشد، بلکه بیشترِ عمرش را دور از خانه، به‌عنوان کارگر می‌گذراند. همه جا قدرش را می‌دانستند، هم به‌خاطر سخت‌کوشی، مهارت و توانش در کار، و هم بیشتر از آن، به‌خاطر خلق‌وخوی خوش و مهربانش. اما هیچ‌گاه در جایی برای مدت طولانی نمانده بود، چرا که سالی دو بار، یا حتی بیشتر، چنان در شراب غرق می‌شد که نه‌تنها همه‌ی لباس‌هایش را خرج می‌کرد، بلکه به آدمی پرخاشگر و ستیزه‌جو بدل می‌گشت.

واسیلی آندریویچ نیز چند بار او را از کار برکنار کرده بود، اما هر بار دوباره استخدامش می‌کرد، چرا که به درستکاری‌اش باور داشت، از مهربانی‌اش با حیوانات خوشش می‌آمد و از همه مهم‌تر، برایش ارزان تمام می‌شد. واسیلی آندریویچ دستمزدی را که نیکیتا می‌ارزید، یعنی هشتاد روبل در سال، به او نمی‌پرداخت، بلکه تنها حدود چهل روبل می‌داد، آن هم نه یکجا و نقد، بلکه به‌صورت پراکنده، و بیشتر نه پول، بلکه جنس از مغازه‌ی خودش، آن هم به قیمتی گزاف.

متن اصلی:

It happened in the 'seventies in winter, on the day after St. Nicholas's Day. There was a fete in the parish and the innkeeper, Vasili Andreevich Brekhunov, a Second Guild merchant, being a church elder had to go to church, and had also to entertain his relatives and friends at home. But when the last of them had gone he at once began to prepare to drive over to see a neighbouring proprietor about a grove which he had been bargaining over for a long time. He was now in a hurry to start, lest buyers from the town might forestall him in making a profitable purchase. The youthful landowner was asking ten thousand rubles for the grove simply because Vasili Andreevich was offering seven thousand. Seven thousand was, however, only a third of its real value. Vasili Andreevich might perhaps have got it down to his own price, for the woods were in his district and he had a long-standing agreement with the other village dealers that no one should run up the price in another's district, but he had now learnt that some timber-dealers from town meant to bid for the Goryachkin grove, and he resolved to go at once and get the matter settled. So as soon as the feast was over, he took seven hundred rubles from his strong box, added to them two thousand three hundred rubles of church money he had in his keeping, so as to make up the sum to three thousand; carefully counted the notes, and having put them into his pocket-book made haste to start. Nikita, the only one of Vasili Andreevich's labourers who was not drunk that day, ran to harness the horse. Nikita, though an habitual drunkard, was not drunk that day because since the last day before the fast, when he had drunk his coat and leather boots, he had sworn off drink and had kept his vow for two months, and was still keeping it despite the temptation of the vodka that had been drunk everywhere during the first two days of the feast. Nikita was a peasant of about fifty from a neighbouring village, 'not a manager' as the peasants said of him, meaning that he was not the thrifty head of a household but lived most of his time away from home as a labourer. He was valued everywhere for his industry, dexterity, and strength at work, and still more for his kindly and pleasant temper. But he never settled down anywhere for long because about twice a year, or even oftener, he had a drinking bout, and then besides spending all his clothes on drink he became turbulent and quarrelsome. Vasili Andreevich himself had turned him away several times, but had afterwards taken him back again—valuing his honesty, his kindness to animals, and especially his cheapness. Vasili Andreevich did not pay Nikita the eighty rubles a year such a man was worth, but only about forty, which he gave him haphazard, in small sums, and even that mostly not in cash but in goods from his own shop and

at high prices.